Gezond werkgedrag in de werkomgeving is belangrijk met het oog op het beperken van ziekteverzuim en het verhogen van prestaties, tevredenheid en duurzame inzetbaarheid. Waar vroeger de focus lag om de zieke werknemer zo snel mogelijk weer aan de slag te krijgen, is deze nu meer preventief: hoe houd ik mijn medewerkers gezond en voorkom ik dat ze ziek worden? Sedentair gedrag brengt ernstige gezondheidsrisico’s met zich mee en hierop kan de werkgever eenvoudig invloed uitoefenen door middel van zit-sta bureaus!

 

Met sedentair gedrag worden activiteiten bedoeld waarbij het energieverbruik niet boven het rustmetabolisme (1.0-1.5 MET) uitkomt, zoals voornamelijk zittend werken. Kantoorwerkers vertonen gemiddeld gedurende 70 tot 80 procent van de werkdag sedentair gedrag. Maar ook na kantooruren bewegen ze weinig, de meeste gaan met de auto of openbaar vervoer naar kantoor en ploffen ’s avonds op de bank achter de tv. Het gevolg is dat men gemiddeld 11 uur per dag zit en dit brengt ernstige gezondheidsrisico’s met zich mee.

Dat een sedentaire levensstijl ongezond is voor het lichaam is de laatste jaren door een flink aantal onderzoeken onomstotelijk bewezen, zelfs wanneer men de aanbevolen 30 minuten per dag beweegt. 9,4% van alle sterfgevallen gelinkt zou zijn aan sedentair gedrag, dit is meer dan roken(7.4%)!

Bij het zitten worden de spieren namelijk niet gebruikt, en dan met name de beenspieren niet, wat de grootste spieren in het lichaam zijn. Als men die spieren niet gebruikt, wordt het vet en het suiker uit het bloed minder snel opgenomen waardoor een hoger risico op hart en vaatziekten, het ontwikkelen van diabetes en zelfs kanker ontstaat. Daarnaast is langdurig zitten niet goed, vanwege de belasting op de wervelkolom (deze is bij zitten ruim de helft hoger dan bij staan, met soms ernstige rugklachten als gevolg).

 

De zit-sta werkplek als oplossing tegen sedentair gedrag.

 

Zit-sta werkplekken worden vaak alleen gefeliciteerd aan medewerkers met een medische verklaring en hier gaat het de mist in. Zit-sta werkplekken hebben een zeer positieve invloed op de gezondheid van werknemers, omdat het de vrijheid biedt om zittend werk af te wisselen met staan.Uit meerdere studies blijkt dat langdurig en veel zitten aanzienlijk gereduceerd kan worden als een medewerker kan beschikken over een zit-­­sta bureau, tenminste als het zit-sta bureau correct wordt gebruikt. 

Het toepassen van een elektrische aandrijving voor het instellen van de hoogte van het zit-sta bureau, wordt sterk geadviseerd, omdat het weinig tijd in beslag neemt om de bureaus in hoogte te verzetten. Daarnaast kan er een geheugenmodule aan worden toegevoegd die zorgt voor een hogere productiviteit, omdat de gebruiker geen tijdverlies heeft aan het vinden van de juiste hoogte.

 

figuur 1, staand werken volgens Arbo

 

Het instellen van de zit-sta werkplekken lijken qua Arbo richtlijnen op die van de zittende houding, een rechte rug, voeten op de grond, armen 90 graden en beeldscherm op ooghoogte (zie figuur 1). Een actieve sta-houding waarbij de gebruiker niet gaat hangen of zijn knieën op slot gooit belangrijk. Daarnaast zijn stevige schoenen belangrijk voor een goede lichaamshouding en balans.

Zeker in het begin moet het staand werken langzaam worden opgebouwd en hier zijn geen duidelijke richtlijnen voor. Een persoon die nieuw is met het gebruik van het zit-­­sta bureau zou, op een werkdag van 8 uur, zich moeten richten om totaal 2 uur per dag staand te werken. Over een periode van half jaar zou dit geleidelijk opbouwd moeten worden naar 4 uur per dag. Daarbij is regelmatige afwisseling belangrijk. Dit betekent dat een beginnend persoon ieder 60 minuten geadviseerd wordt om 15 minuten staand te werken en dit op te bouwen naar 30 minuten.

In de praktijk wordt de afwisseling van staan en zitten door vrijwel alle gebruikers als prettig ervaren, geeft het staand werken de werknemers een goed gevoel en voelt men zich fysiek en mentaal beter en gezonder. Werknemers ervaren daarnaast vaak een verhoogde productiviteit, omdat ze zich beter kunnen focussen en alerter worden en dit lijkt goed verklaarbaar doordat de stofwisseling hoger is als je staat... ga maar na, ga je bij een belangrijk telefoontje eerder zitten of staan en lopen?

 

Hoe zorg ik dat de zit-sta werkplekken goed worden gebruikt?

 

Bedrijven zijn soms toch wat terughoudend in de investering in zit-sta bureaus, uit angst dat deze niet correct gebruikt worden en daarmee geen gegarandeerde oplossing bieden voor de gezondheidsrisico’s. Wanneer zit-­­sta bureaus in de werkomgeving worden toegepast zal dit niet automatisch als gevolg hebben dat ze gebruikt worden. 

 

Voorlichting is hiervoor een belangrijk middel, omdat het onvoldoende gebruik van de zit-sta werkplek waarschijnlijk het gevolg is van het ontbreken van kennis of bewustzijn. Hierdoor kan de ernst van veelvuldig zitten onderschat worden! Managers kunnen bijvoorbeeld periodiek trainingen (laten) verzorgen om teams en afdelingen bewust te maken van de effecten van veel zitten op hun gezondheid.

Daarnaast is voorbeeldgedrag van andere gebruikers een prikkel om de afwisseling te maken naar staand werken en andersom te stimuleren. Zeker wanneer het zit-staan concept net nieuw is, vinden werknemers het soms moeilijk om de eerste stap te zetten. Merk je dat de werknemers de zit-sta werkplekken niet voldoende gebruiken door sociale invloed, stel dan binnen het bedrijf senioren of teamleiders aan als voorbeeldfunctie in het gebruik van de zit-sta werkplek.

Bij het correct gebruik van de zit-sta werkplekken gaat het vooral om gedragsverandering. Naast dat er speciale wekkers (soms ingebouwd in de bureaustoel) een signaal kunnen afgeven als er te lang wordt gezeten, is het ook van belang dat er omgeving ontstaat waar mensen elkaar aanspreken op verkeerd gedrag. Wanneer collega's het moeilijk vinden om elkaar te corrigeren, kan de inzet van ergocoaches helpen. Ergocoaches zijn medewerkers die een cursus hebben gevolgd om hun collega’s te coachen om een goede werkhouding aan te nemen. Een ergocoach is een eigen medewerker die als aanspreekpunt fungeert voor de hele afdeling. Collega’s kunnen er bijvoorbeeld terecht als ze vragen hebben over het gebruik van hun zit-stabureau of last hebben van schouderklachten. Daarnaast moet een ergocoach proactief handelen. Ziet hij dat collega’s altijd de lift nemen in plaats van de trap, hun zit-sta werkplek niet meer gebruiken dan zal hij hen hierop aanspreken. 

 

Onze ervaring is dat als werknemers goed ingelicht en in het begin gestimuleerd worden, ze vanzelf overstappen op afwisselend staand werken omdat de positieve effecten op korte termijn al ervaren worden. Uiteraard moet een werkgever wel kosten maken als men over wil stappen op zit-sta werkplekken, maar die investering betaalt zich uiteindelijk dubbel en dwars terug. Je investeert immers in preventie: medewerkers ervaren minder klachten en vallen veel minder snel uit!

 

Meer informatie over zit-staand werken, wenst u een voorlichting op kantoor of benieuwd naar onze collectie zit-sta bureaus? Neem gerust contact met ons op of bezoek onze showroom!

 

 Bron: Onderzoeksrapport Zit-Sta bureau van Daniel Koning, Hanze Hogeschool, 2017 , MT.nl